Wat is gehoorverlies?
Het oor bestaat uit 3 delen. Als eerste onderscheiden we het zichtbare buitenoor, dieper naar binnen bevinden we ons in het middenoor, om zo uit te komen in het binnenoor. De oorschelp en de gehoorgang vormen het buitenoor. Het middenoor bestaat uit het trommelvlies en 3 geleidingsbeentjes. In het binnenoor treffen we het slakkenhuis en de gehoorzenuw aan, die signalen doorgeeft naar de hersenschors. We nemen nu het geluid waar en geven er betekenis aan.
Geluid bestaat uit trillingen en het oor is het orgaan dat ze opvangt. Het trommelvlies vibreert en geeft de trillingen verder door via de gehoorbeentjes naar het binnenoor. Het slakkenhuis bevat een zeer gevoelige vloeistof en trilhaartjes die de trillingen opvangen. Daarna wordt het omgezet naar een elektrisch signaal en van de gehoorzenuw en naar de hersenen gestuurd. Wanneer de trilhaartjes beschadigen, worden ze niet hersteld. Haarcellen die kapot zijn, worden niet vervangen. Dit is dus een onomkeerbaar proces en gehoorverlies treedt op.
De mate van beschadiging van de trilhaartjes geeft aanleiding tot onderscheiding van 4 Soorten gehoorverlies
- Mild gehoorverlies: zachte geluiden zijn moeilijk hoorbaar en in een luide omgeving zijn gesprekken moeilijk te verstaan.
- Matig gehoorverlies: zachte en matig luide geluiden horen is lastig. Gesprekken verstaan wordt heel moeilijk als er achtergrondgeluid aanwezig is.
- Ernstig gehoorverlies: je gesprekspartner moet heel luid praten en groepsgesprekken vragen een grote inspanning.
- Zeer ernstig gehoorverlies: je hoort enkel nog heel luide geluiden. Zelfs met grote inspanningen is communicatie niet meer mogelijk.
Uit cijfers blijkt dat maar liefst 1 op 10 Belgen last heeft van gehoorverlies. Het gaat dus over meer dan 1 miljoen mensen, waarvan slechts 1/3 de pensioengerechtigde leeftijd heeft. Vaak gebeurt het zo geleidelijk aan dat men er aanvankelijk geen erg in heeft. 65% geeft aan dat gesprekken voeren meer moeite kost wanneer er achtergrondgeluid is. De oorzaak ligt in de hersenen, ze moeten constant werken om de gemiste geluiden te compenseren. Dit kan ertoe leiden dat men zich terugtrekt uit sociale gelegenheden. Slechthorendheid is een groeiend probleem omdat er steeds meer geluid is. Er wordt uren geluisterd naar muziek door oortjes of een koptelefoon, in stedelijke omgevingen is er constant geluid/lawaai, we werken in lawaaiierige omgevingen en we gebruiken veel te weinig hoorbescherming.
Lees meer
Lees minder
Wat zijn oorzaken van gehoorverlies?
- Ouderdom: naarmate we ouder worden, slijten de trilhaartjes en sterven ze langzaam af. Ze worden niet vervangen door nieuwe haartjes en gehoorverlies treedt op als een natuurlijk verschijnsel van de ouderdom. Dit noemt men ouderdomsslechthorendheid en het treedt op vanaf midden 40 en neemt toe met stijgende leeftijd. Eerst gaan de hoge tonen verloren, daarna krijgt men moeite om zachte klinkers te verstaan. In een verder stadium worden gesprekken moeilijker, zeker met achtergrondgeluid. De achtergrondgeluiden zoals geroezemoes, maar ook geluiden van elektrische apparaten gaan overheersen.
- Langdurige blootstelling aan lawaai: gehoorschade kan ontstaan vanaf 80 decibel, dit is het geluid van een gemiddelde deurbel. Op een schoolplein en in een druk café wordt deze drempel al overschreden en kun je dus gehoorschade oplopen. Hoe schadelijk dit geluid precies is, hangt af van hoe vaak en lang je ernaar luistert. Elke 3 decibel boven de 80 betekent een verdubbeling van het geluid. Je kunt 4u per dag ‘veilig’ luisteren naar 83 decibel, 2u naar 86 enz. Het geluid op een concert en in de gemiddelde discotheek is 103 decibel en daar kun je al binnen 5 minuten gehoorschade oplopen.
- Plots hard geluid of harde knal: denk hierbij aan een explosie, geweerschot, vuurwerk,…
- Plotse drukveranderingen zoals vliegen en duiken.
- Ziekte: een chronische ontsteking van het middenoor, een aandoening waarbij er te veel bot wordt aangemaak in het midden- of binnenoor zoals otosclerose, een aandoening van het binnenoor en evenwichtsorgaan zoals de ziekte van Menière, een goedaardig gezwel van de hoorzenuw zoals acustucus neurinoom.
Een overzicht van geluiden
| 25 dB: stille slaapkamer, wind door de bomen |
| 60 dB: vaatwasser, een gesprek |
| 85 dB: drukke autoweg, schoolplein |
| 90 dB: voorbijrazende trein, druk café |
| 95 dB: drilboor, muziek met koptelefoon of oortjes |
| 105 dB: kettingzaag, discotheek |
| 110 dB: laagovervliegend vliegtuig, popconcert |
| 120 dB: brandweer met sirene, heavy-metal concert |
| Pijngrens |
| 140 dB: geweer afvuren, vuurwerk |
Lees meer
Lees minder
Hoe herken je (beginnend) gehoorverlies?
- Je moet je inspannen om iemand te horen praten, zeker wanneer jullie in een rumoerige ruimte zijn met veel achtergrondgeluid;
- Je zet de TV of radio regelmatig harder;
- Anderen wijzen je af en toe of regelmatig op het feit dat je minder lijkt te verstaan. Familie en vrienden geven aan regelmatig iets voor je te moeten herhalen;
- Een telefoongesprek voeren, is moeilijk.
Lees meer
Lees minder
Wat kun je doen om gehoorverlies te voorkomen?
- Voorkom blootstelling aan harde geluiden: dat is niet altijd mogelijk maar toch kun je jezelf beschermen tegen heel wat harde geluiden. Neem wat meer afstand wanneer harde geluiden zich voordoen in het verkeer of op straat.
- Verkort de blootstelling aan harde geluiden: neem voldoende rust als je in een omgeving bent met harde geluiden. Dat kan door naar buiten te gaan of naar de gang. Luister niet te lang naar muziek door oortjes.
- Gebruik gehoorbescherming zoals oordoppen en oorkappen: voor de kleinsten onder ons zijn er oorkappen verkrijgbaar. Verder zijn zijn oordoppen te koop in schuim, deze zijn geschikt voor eenmalig gebruik, net als wassen oordoppen. Oordoppen uit siliconen of hypoallergeen, thermoplastisch materiaal kunnen hergebruikt worden. Het is wel zeer belangrijk ze goed te reinigen na ieder gebruik, ook hiervoor zijn er producten verkrijgbaar.
- Test je gehoor: zeker eens je de grens van midden 40 voorbij bent en je gehoor aan slijtage onderhevig is. Als je moeite ervaart met het volgen van gesprekken en je vaak in omgevingen bent waar de limiet van 80dB overschreden wordt, test je best regelmatig je gehoor.
- Ervaar je een ruis, piep, suizend of ander vreemd geluid in je oor? Dat kan wijzen op tinnitus en het is aangewezen zo snel mogelijk een hoortest te doen. Je kunt de test online nemen of bij je lokale audicien.
- Eet gezond: met name gezonde vetten zoals in noten en avocado’s helpen om je gehoorgang te beschermen. Antioxidanten uit (groene) groenten en fruit doen hetzelfde. Broccoli, boerenkool en spinazie zijn dus goed voor je gehoor!
Lees meer
Lees minder
Hoortoestel
Cijfers leren ons dat slechs 1 op 5 mensen die slecht horen, de stap zetten naar de audicien. Een hoortoestel is niet alleen van onschatbare waarde om weer alles te kunnen horen en zo opnieuw ten volle te kunnen genieten van en deelnemen aan het sociale leven. Het is daarnaast van belang er op tijd bij te zijn om de volgende redenen. Indien bepaalde geluiden te lang niet meer aan de hersenen worden doorgegeven, vergeet het brein hoe het deze geluiden moet interpreteren, welke betekenis het eraan moet geven. Het is heel moeilijk dit nog om te keren. Laat je gehoor dus op tijd testen, ook al ervaar je geen symptomen. Denk ook maar eens aan het verkeer, het is in het belang van je eigen veiligheid en die van anderen om tijdens een wandel- of fietstocht het andere verkeer te horen. Het is even wennen in het begin, het lijkt alsof je overspoeld wordt door geluid. Maar na slechts enkele dagen hebben je hersenen zich aangepast en kun je niet geloven wat je al die tijd gemist hebt!
Er zijn verschillende soorten hoortoestellen. De werking is steeds hetzelfde, ze pikken het geluid op, zetten het om naar een signaal en sturen dat signaal het oor in.
Het komt er op aan om een toestel te vinden dat past bij je individuele behoefte en hoorproblematiek.
Achter-het-oor hoortoestellen, ook wel gehoorapparaat genoemd
Deze toestellen bestaan uit een banaanvormig oorhangertje dat achter de oorschelp gedragen wordt. De microfoon bevindt zich bovenaan de oorschelp. Ze zijn bijna voor iedereen geschikt, er zijn verschillende modellen naargelang de ernst van het gehoorverlies. Het versterkte geluid wordt via een slangetje en een oorstukje de gehoorgang in geleid. De audicien stelt het gehoorapparaat eerst af op het persoonlijke gehoorverlies. Daarvoor zal hij eerst een aantal hoortests afnemen. Afhankelijk van de uitkomst van de testen wordt het hoortoestel geprogrammeerd om hoge tonen te versterken of juist de zachte medeklinkers. Tegenwoordig zijn ze zodanig geavanceerd dat ze het volume zelf regelen, lawaai onderdrukken, focussen op de spreker en de drager kan er handsfree mee bellen en muziek naar toe sturen. Het apparaat mag eerst vrijblijvend uitgetest worden gedurende een aantal weken. Ze zijn tevens combineerbaar met andere accesoires. Voor brildragers zijn ze iets minder geschikt.
In-het-oor hoortoestellen
Een in-het-oor toestel zit, zoals de naam zegt, in de gehoorgang. Het kan dieper of meer vooraan ingebracht worden, afhankelijk van het model. Ze worden op maat gemaakt op basis van een oorafdruk en passen zo perfect. Alle onderdelen van in-het-oor hoortoestellen bevinden zich in een klein omhulsel. Dat wordt, net als een oordop in het oor geschoven. De volumeregeling en programmakeuze kunnen via een afstandsbediening gereguleerd worden. Sommige modellen kunnen ook draadloos verbinden maken met een smartphone of televisie. Dit type hoortoestel is niet voor iedereen geschikt. De toepasbaarheid is afhankelijk van onder andere de ruimte in de gehoorgang en de aard van het gehoorverlies. De eigen stem klinkt harder door de afsluiting en door de kleine afmeting is er minder versterking mogelijk.
In-het-oor hoortoestel, volledig onzichtbaar
Dit hoortoestel bevindt zich diep in de gehoorgang, net voor het trommelvlies. Men draagt het 24u per dag, het kan zelfs probleemloos gedragen worden tijdens het sporten en douchen. Door de kleine afmeting zijn er wel enkele beperkingen. Het geluid kan minder versterkt worden dus kan het toestel niet ingezet worden bij zwaar gehoorverlies. De toepasbaarheid is verder afhankelijk van de beschikbare ruimte in de gehoorgang. Indien dit apparaat geschikt is, zijn er grote voordelen aan verbonden. Er wordt gebruik gemaakt van de normale akoestiek van de oorschelp, de geluidskwaliteit is optimaal, men heeft geen moeite met het geluid te lokaliseren en om hoge tonen waar te nemen. Men heeft geen last met het horen van de eigen stem , ruis of fluiten. Dragers geven aan te vergeten dat ze een hoorapparaat dragen.
Lees meer
Lees minder