Chronische darmontsteking is ook gekend onder de term chronisch inflammatoire darmziekte, of Inflammotory Bowel Disease (IBD). IBD is een verzamelnaam voor twee aandoeningen waarbij de darmwand chronisch ontstoken is: 

• de ziekte van Crohn;
• colitis ulcerosa.

Er treden klachten op zoals buikpijn en diarree. De ontsteking is niet altijd actief. Periodes van opstoot (acute fase) wisselen af met rustige perioden (chronische fase) waarin er weinig tot geen klachten zijn. De ernst en duur van klachten kan erg wisselend zijn, zodat het verloop van de aandoening nauwelijks te voorspellen valt.  

De eerste klachten treden meestal op tussen het vijftiende en dertigste levensjaar.  

Bij ernstige klachten of wanneer de behandeling niet aanslaat, kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn waarbij een deel van de dunne of dikke darm of de hele dikke darm verwijderd wordt. Een operatie kan ook noodzakelijk zijn om complicaties zoals fistels te behandelen. Soms wordt er een ileostoma of colostoma aangelegd. Een stoma is een kunstmatige uitgang voor de stoelgang. De stoelgang wordt dan opgevangen in een zakje. Een stoma kan ook tijdelijk aangelegd worden om de darm tot rust te laten komen.

Lees meer

Lees minder

De precieze oorzaak van colitis ulcerosa is niet gekend. Drie factoren zouden een rol spelen.

Immuunsysteem (afweer)
Het afweersysteem in de darm valt de bacteriën die normaal in de darm leven om onbekende reden aan, met ontstekingen tot gevolg.

Erfelijkheid
Mensen met erfelijke aanleg zijn vatbaarder om de aandoening te krijgen. Ongeveer vijf tot tien procent van de mensen met een colitis ulcerosa, heeft een familielid met de aandoening. Erfelijkheid vormt dus maar een klein deel van de verklaring.

Omgevingsfactoren
De belangrijkste omgevingsfactoren zijn stress en roken. De belangrijkste omgevingsfactoren zijn stress en roken.

Stress zou geen ontsteking veroorzaken maar beïnvloedt wel de ernst van de klachten. Hoe minder stress, hoe minder klachten en hoe gunstiger het verloop van de ziekte.

Mensen die roken hebben een grotere kans om de ziekte van Crohn te krijgen. Daarnaast heeft roken een negatieve invloed op het verloop van de ziekte. Bij colitis ulcerosa lijkt roken net een gunstig effect te hebben, waarom is niet duidelijk. Omwille van de schadelijke effecten van roken is het echter ook voor patiënten met colitis ulcerosa sterk aanbevolen om niet te roken.

Lees meer

Lees minder

Door je levensstijl aan te passen, kan een opstoot voorkomen worden of kan de ernst van de klachten verminderen.

• Rook niet. Omwille van de schadelijke effecten van roken op de gezondheid, is roken ook voor patiënten met colitisc ulcerosa af te raden.
• Een speciaal dieet is meestal niet nodig. In principe is geen enkel voedingsmiddel verboden. Zorg voor een gevarieerde voeding met veel groenten en fruit. Beperk de inname van vetten en suikers. Bij het opflakkeren van de ontsteking kunnen klachten bij sommige patiënten wel erger worden bij het eten van:
• grote maaltijden. Neem bij voorkeur kleine frequente maaltijden.
• gasvormende voedingsmiddelen. Let bij het opvlammen van de ontsteking op met koolsoorten, prei, ui, knoflook, peulvruchten, koolzuurhoudende dranken, alcohol, eieren en vis.
• sterke kruiden.
• koffie, thee.
• vezelrijke voeding (volle graanproducten, rauwe groenten, vers en gedroogd fruit, noten, zaden).
• Drink 1,5l tot 2l vocht per dag. Drink bij diarree nog meer om uitdroging te voorkomen.
• Zorg voor voldoende rust en ontspanning.
• Vermijd stress. Stress en spanning kunnen een opstoot uitlokken en klachten verergeren.
• Probeer minstens dertig minuten per dag te bewegen, bijvoorbeeld wandelen, fietsen, zwemmen,… .

Lees meer

Lees minder

Contacteer je arts bij:

• bloedverlies bij de stoelgang;
• aanhoudende diarree;
• ernstige buikklachten;
• sterk ongewenst gewichtsverlies (meer dan drie kilo op één maand tijd);
• aanhoudend gevoel van ziek zijn en vermoeidheid.

Lees meer

Lees minder

Enkele mogelijke onderzoeken zijn:

Bloedonderzoek

• Opsporen bloedarmoede.
• Opsporen ontsteking.
• Opsporen voedingstekorten.

Onderzoek van de stoelgang

• Opsporen van bloed, onverteerde voedingsresten.
• Opsporen bacteriën om andere oorzaken zoals een infectie uit te sluiten.

Coloscopie
Er wordt een flexibele slang, met een camera en lampje, via de anus in de dikke darm geschoven. De arts kan zo de binnenkant van de dikke darm bekijken. Eventueel wordt er een stukje weefsel weggenomen dat verder microscopisch wordt onderzocht (biopsie).

Virtuele colonografie
Er worden beelden gemaakt van de dikke darm door middel van CT of MRI technieken.

Gastroscopie
Er wordt een flexibele slang, met een camera en lampje, via de mond en de slokdarm tot en de maag en dunne darm geschoven. De arts kan zo de binnenkant van de maag en de dunne darm bekijken. Eventueel wordt er een stukje weefsel weggenomen dat verder microscopisch wordt onderzocht (biopsie).

Lees meer

Lees minder

Roken
Roken zou mogelijk een gunstig effect hebben op colitis ulcerosa. Omwille van de schadelijke effecten van roken op de gezondheid, is roken ook voor patiënten met colitisc ulcerosa af te raden.

Stress
Stress en spanningen kunnen een opstoot uitlokken en klachten verergeren.

• Vermijd stress.
• Neem voldoende rust. Slaap voldoende.
• Neem op tijd ontspanning.

Voeding
Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat bepaalde voedingsmiddelen colitis ulcerosa veroorzaken. In principe mag je alles eten en is het advies om de richtlijnen van de actieve voedingsdriehoek te volgen. Zorg voor een gevarieerde voeding met veel groenten en fruit. Beperk de inname van vetten en suikers. Verder gelden volgende voedingsadviezen:

• Geen enkel voedingsmiddel is verboden. Voeding vermijden uit angst voor pijn is niet zinvol. Buikkrampen ontstaan vaak tijdens of vlak na de maaltijd. Deze pijn heeft echter niets te maken met het soort voedsel dat gegeten werd, maar is een reactie van het lichaam wanneer het voedsel in de maag komt. Pijn kan bij sommige patiënten wel sterker zijn bij het eten van:
• grote maaltijden. Neem bij voorkeur kleine frequente maaltijden.
• gasvormende voedingsmiddelen. Let bij het opvlammen van de ontsteking op met koolsoorten, prei, ui, knoflook, peulvruchten, koolzuurhoudende dranken, alcohol, eieren en vis.
• sterke kruiden.
• koffie, thee.
• vezelrijke voeding (volle graanproducten, rauwe groenten, vers en gedroogd fruit, noten, zaden).
• Als gevolg van bloedverlies kan er bloedarmoede ontstaan. De arts zal in dit geval een ijzerpreparaat voorschrijven. Neem nooit voedingssupplementen op eigen houtje.
• Bij een opstoot voel je je ziek, vermindert de eetlust en je voedingstoestand kan snel achteruit gaan. Soms zijn aanvullende dieetpreparaten aanbevolen. Spreek hierover met je arts of een diëtist. Deze dieetpreparaten brengen veel energie en voedingsstoffen aan in een compacte hoeveelheid. Ze zijn verkrijgbaar in de apotheek onder vorm van dranken, pudding en mousses. Bij ernstige complicaties, zoals vernauwingen of fistels, kan de arts (aanvullende) sondevoeding overwegen.
• Veel patiënten met colitis ulcerosa hebben lactose-intolerantie. Voeding die lactose bevat geeft dan klachten zoals buikpijn, krampen, diarree, winderigheid en een opgeblazen gevoel. Vermijd in dit geval melk en melkproducten. Zure melkproducten (yoghurt, karnemelk) en harde kazen geven vaak geen klachten.

Roken

Rook niet. Roken verhoogt de kans op het ontstaan van ziekte van Crohn en heeft een negatieve invloed op het verloop van de aandoening. Stoppen met roken zou het aantal opstoten kunnen doen verminderen.

Stress
Stress en spanningen kunnen een opstoot uitlokken en klachten verergeren.

• Vermijd stress.
• Neem voldoende rust. Slaap voldoende.
• Neem op tijd ontspanning.

Voeding
Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat bepaalde voedingsmiddelen de ziekte van crohn veroorzaken. In principe mag je alles eten en is het advies om de richtlijnen van de actieve voedingsdriehoek te volgen. Zorg voor een gevarieerde voeding met veel groenten en fruit. Beperk de inname van vetten en suikers. Verder gelden volgende voedingsadviezen:

• Tijdens een opstoot van de onsteking kunnen bepaalde voedingsmiddelen klachten zoals krampen en een opgeblazen gevoel verergeren. Vermijd in dit geval:
• gasvormende voedingsmiddelen (koolsoorten, prei, ui, knoflook, peulvruchten, koolzuurhoudende dranken, alcohol, eieren en vis).
• vezelrijke voeding (volle graanproducten, rauwe groenten, vers en gedroogd fruit, noten, zaden).
• sterke kruiden.
• Na verloop van tijd gaat de darmfunctie achteruit. Vocht en voedingsstoffen worden minder goed opgenomen, waardoor er voedingstekorten kunnen ontstaan. Je arts zal in dit geval voedingssupplementen voorschrijven. Neem nooit voedingssupplementen op eigen houtje.
• Door een verminderde eetlust en het vermijden van veel voedingsmiddelen bestaat er een risico op ondervoeding. Laat u eventueel begeleiden door een diëtist om een optimale voedingstoestand te waarborgen. Uw voeding moet voldoende energie en eiwitten aanbrengen. Aanvullende dieetpreparaten zijn soms aan te bevelen om aan de hoge behoefte aan voedingsstoffen te voldoen. Spreek hierover met je arts of een diëtist. Deze dieetpreparaten brengen veel energie en voedingsstoffen aan in een compacte hoeveelheid. Ze zijn verkrijgbaar in de apotheek onder vorm van dranken, pudding en mousses.
• Bij vetdiarree is de opname van vetoplosbare vitamines, calcium, zink en magnesium verstoord. Probeer de vetinname te beperken. Let op met vetrijke tussendoortjes (koeken, chocola, chips,…), vette sauzen (mayonaise), vet vlees en vette vleeswaren, boter, olie,… .
• Veel patiënten met ziekte van Crohn hebben lactose-intolerantie. Voeding die lactose bevat geeft dan klachten zoals buikpijn, krampen, diarree, winderigheid en een opgeblazen gevoel. Vermijd in dit geval melk en melkproducten. Zure melkproducten (yoghurt, karnemelk) en harde kazen geven meestal geen klachten.
• Vermijd bij geringe vernauwing van de darm (stenose):
• bepaalde fruitsoorten: ananas, citrusfruit, gedroogd fruit.
• bepaalde groenten: asperges bleekselder, champignons, rauwkost, sojascheuten, maïs, zuurkool.
• popcorn, noten.
• taai en draderig vlees.
• Bij ernstige vernauwing kan het nodig zijn om over te schakelen op zachte of vloeibare voeding.
• Bij ernstige complicaties kan de arts overwegen om over te schakelen op sondevoeding.

Lees minder

Lees meer

Lees minder

Lees meer

Lees minder

Lees meer