Atritis psoriatica is een vorm van reuma die voorkomt bij mensen die ook psoriasis hebben. Bij reuma zijn de gewrichten ontstoken. Psoriasis is een chronische huidziekte waarbij er rode, schilferende plekken op de huid ontstaan.

De aandoening heeft een wisselend verloop en klachten kunnen sterk verschillen van persoon tot persoon. De meeste mensen met artritis psoriatica hebben periodes met veel en periodes met weinig klachten. De klachten zijn vaak onvoorspelbaar maar kunnen wel beïnvloed worden door bepaalde factoren (zie oorzaken). Door deze factoren te leren kennen, kan men meer grip krijgen op de ziekte.

Mogelijke klachten zijn:

Algemene klachten

• Koorts.
• Vermoeidheid.
• Algemeen gevoel van ziek zijn.
• Gewichtsverlies.

Gewrichtsklachten:

Bij artritis psoriatica doen de gewrichtsklachten zich meestal voor aan één zijde van het lichaam. De ontstekingen treden het meest op in de kleine gewrichten van de vingers en in de teengewrichten.

• Stijfheid (ochtendstijfheid).
• Pijn bij bewegen en belasten van het gewricht.
• Pijnlijk, gezwollen, warm gewricht.
• Minder goede beweeglijkheid.
• Vermoeidheid.

Soms ontstaan er ook ontstekingen buiten de gewrichten en pezen, zoals bijvoorbeeld aan de ogen, longen, het hart of de darmen.

Huidklachten

• Verdikking van de huid.
• Roodheid.
• Schilfering.
• Jeuk, pijn.
• Wondjes, kloven.
• Nagelafwijkingen (putjes, dikker worden, verkleuren, loslaten).

Artritis psoratica kan op elke leeftijd voorkomen maar ontstaat meestal tussen het twintigste en dertigste levensjaar. De meeste mensen (75 procent) krijgen eerst psoriasis en ontwikkelen daarna pas artritis. Ongeveer tien procent van de mensen krijgen eerst artritis. Bij 15 procent begint de psoriasis tegelijk met de artritis.

Lees meer

Lees minder

Artritis psoriatica is een auto-immuunziekte. Hierbij valt het afweersysteem niet alleen indringers als bacteriën en virussen aan, het keert zich ook tegen het eigen lichaam. Hierdoor raken de gewrichten ontstoken en vervangt de huid niet alleen zieke maar ook gezonde huidcellen. De precieze oorzaak is niet gekend. Erfelijkheid zou een rol spelen. Bepaalde factoren zouden psoriasis kunnen uitlokken. Deze factoren zijn niet de oorzaak van de aandoening maar ze kunnen klachten wel verergeren of het herstel ervan vertragen.

Voorbeelden zijn:

• Stress;
• Alcohol;
• Tabak;
• Bepaalde geneesmiddelen;
• Huidbeschadigingen;
• Klimaat (vocht, koude);
• Infecties;
• Hormonen.

Lees meer

Lees minder

Raadpleeg je arts bij symptomen die kunnen wijzen op atritis psoriatica. De arts zal je eventueel doorverwijzen naar een reumatoloog en dermatoloog huidspecialist.

Lees meer

Lees minder

Zoek zowel in de rustige als actieve fase van RA een evenwicht tussen rust en activiteit. Waar dit evenwicht juist ligt, moet je zelf bepalen. Na een tijdje kun je steeds beter inschatten of een inspanning te veel is of niet.

Enkele tips:

• Doe niet alles zelf. Door sommige taken aan een ander over te laten, kunt je andere dingen wel blijven doen. Laat bijvoorbeeld iemand anders afwassen, zodat je meer energie hebt om te koken.
• Neem regelmatig pauzes. Zo voorkom je oververmoeidheid. Hoeveel pauze je nodig hebt, kun je best zelf aanvoelen.
• Wissel houdingen en bewegingen af.
• Sta op voor een drankje te halen tijdens een film.
• Zorg voor afwisseling in huishoudelijke taken. Was bijvoorbeeld eerst de glazen, droog ze af en berg ze op. Doe daarna hetzelfde voor de borden, vervolgens voor het bestek enzovoort.
• Wissel zware en lichte taken af.
• Maak een goede planning. Probeer bezigheden zoveel mogelijk over de week te verdelen. Plan ook je rustpauzes bewust in.

Bij RA is het nodig dat je blijft bewegen. Onderzoek toont aan dat bewegen, zowel in de rustige als actieve fase geen schade aan de gewrichten toebrengt, maar juist leidt tot gezondheidsvoordelen. Spieren en gewrichten worden sterker en soepeler en de botten verstevigen. Op deze manier kunnen allerlei dagelijkse handelingen beter uitgevoerd worden. Volgende regels kun je altijd toepassen, zowel in de actieve als de rustige fase van RA:

• Als de pijn tijdens een activiteit duidelijk verergert, pas dan de activiteit aan. Als de pijn daarna niet overgaat, stop dan eventueel.
• Als pijn langer dan twee uur na het doen van een activiteit blijft aanhouden, ben je te ver gegaan. Doe het volgende keer rustiger aan.

Geschikte sporten bij RA zijn activiteiten waarbij je gelijkmatig beweegt, terwijl je gewrichten geen grote schokken te verduren krijgen. Denk aan fietsen, wandelen en zwemmen. Enkele tips

• Fietsen:
• Bescherm je gewrichten bij fietsen door in een lichte versnelling te fietsen en rechtop te zitten.
• Een terugtraprem is beter dan een handrem.
• Een elektrische handrem of trapondersteuning kunnen het fietsen comfortabeler maken.
• Wandelen
• Draag stevige schoenen
• Ga wandelen op een stevige ondergrond.
• Zwemmen
• In water belast je je gewrichten weinig, ze worden ondersteund door het water.
• Zwemmen in verwarmd water kan aangenaam zijn bij pijnlijke gewrichten.
• Bij mensen met nekklachten is zwemmen niet zo geschikt. Overleg eventueel met je arts of reumatoloog.

Uiteraard kun je ook andere sporten uitoefenen. Kies voor een sport die je aankan en waar je plezier aan beleeft. Beweeg steeds binnen je eigen grenzen. Vraag eventueel meer advies aan je reumatoloog.

Bewegen tijdens de actieve fase

• Probeer tijdens deze fase je gewrichten soepel te houden met oefeningen.  Je kunt eventueel ook wat oefeningen doen om je spieren te versterken. Laat je  eventueel begeleiden door een kinesist.
• Voer oefeningen wat minder lang achter elkaar uit en in een rustiger tempo.
• Het kan aangenaam zijn om de gewrichten te koelen met een koudepakking. Koelen voor het oefenen kan de pijn verminderen.

Bewegen tijdens de rustige fase

• Probeer tijdens deze fase oefeningen te doen die de gewrichten soepel houden, de spieren sterker maken en de conditie verbeteren. Deze oefeningen kun je in principe zelfstandig uitvoeren. Vraag eventueel advies aan een kinesist.
• Bouw oefeningen geleidelijk aan op en voer oefeningen geleidelijk aan iets langer en vaker uit.
• Blijf alert voor pijn en voorkom overbelasting.
• Bij pijnlijke spieren kan warmte aangenaam zijn. Ochtendstijfheid kan bijvoorbeeld sneller verdwijnen door oefeningen te doen na een warme douche of een warm bad. Ook oefenen in een verwarmd zwembad kan aangenaam zijn.

Door je gewrichten te beschermen kun je achteruitgang zoveel mogelijk beperken.

• Probeer je gewrichten niet te ver te buigen of te strekken:
• Ga niet op je tenen staan om iets van een hoge plank te nemen. Gebruik een keukentrapje.
• Vermijd wring- en draaibewegingen met je handen zoals bij het schillen van groenten of fruit met een mesje
• Vermijd plotse bewegingen zoals snel opstaan uit een stoel of snel de trap oplopen. Er komt dan teveel kracht ineens op het gewricht.
• Verdeel de belasting over meerdere gewrichten:
• Pak voorwerpen met twee handen vast.
• Verdeel het gewicht van een dienblad over je polsen en onderarmen.
• Draag een bord op je vlakke hand, in plaats van tussen duim en wijsvinger.
• Ontzie de kleine gewrichten (handen, voeten).
• Draag een tas aan je arm of over je schouder in plaats van aan je hand.
• Duw een deur open met je schouder in plaats van met je handen.
• Leun op je polsen wanneer je opstaat uit een stoel, niet op je vingers.
• Maak gebruik van hulpmiddelen zoals een keukentrapje, een elektrische blikkenopener,… .

Pijn is een waarschuwing, een teken dat je moet oppassen. Het kan handig zijn een pijndagboek bij te houden om je lichaam en de pijn beter te leren kennen. Hierin kun je ondermeer noteren:

• waar je pijn hebt.
• hoe erg de pijn is.
• welke pijnstillers je gebruikt heeft en of ze hebben geholpen.
• in welke omstandigheden, bij welke activiteit je pijn had.

Enkele tips om pijn te verminderen of als minder te ervaren:

• Leer bewust ontspannen. Pijn is een schrikreactie. De spieren in het lichaam spannen zich op, waardoor pijn verergert.
• Let op met pijnstillers. Deze verdoezelen het ‘pijnsignaal’ waardoor je je makkelijker kan overbelasten.
• Door andere dingen te doen, kan de pijn naar de achtergrond verdwijnen. Verdiep je in een goed boek of voer een interessant gesprek. Je voelt de pijn nog wel, maar hebt er minder last van.
• Probeer enkele oefeningen uit om de pijn ‘weg te denken’.
• Denk aan leuke dingen.
• Probeer pijn voor te stellen als een voorwerp of symbool dat je vervolgens uit je gedachten bant.
• Praat niet steeds over de pijn.

Gebruik zalf en crèmes

• Smeer dun.
• Smeer alleen op de aangedane plekken.
• Smeer regelmatig, liefst op vaste tijdstippen.
• Gebruik geen crèmes met cortisonen om de droge huid soepel te maken. Er zijn andere zalven of crèmes die je daarvoor wel onbeperkt mag gebruiken.
• Gebruik producten niet langer dan voorgeschreven door je arts.
• Stop niet ineens met het smeren van een bepaald product. Klachten kunnen hierdoor nog heviger terugkomen. Overleg steeds met je arts.
• Was je handen altijd meteen na het insmeren.

Huidbeschadiging voorkomen

• Voorkom dat je huid droog wordt.
• Vermijd prikkels zoals een wollen trui of andere irriterende stoffen. Draag best katoen, linnen of zijde.
• Gebruik geen wasverzachter.
• Vermijd zweten. Zet de temperatuur in huis niet de hoog, kleed je niet te warm aan en douche onmiddellijk na het sporten.
• Plaats eventueel waterbakjes aan de verwarming om een droge lucht in huis te vermijden.
• Draag eventueel katoenen handschoenen tijdens het slapen om te voorkomen dat je gaat krabben tijdens de nacht.
• Houd je vingernagels kort en schoon.
• Bij hevige jeuk:
• Koel de huid.
• Wrijf of klop op de huid in plaats van te krabben.
• Zoek afleiding.

Wassen

• Ga niet dagelijks in bad of de douche. Bij het wassen spoel je het natuurlijke vetlaagje van de huid weg en droogt de huid dus uit.
• Ga niet te lang in bad of de douche en gebruik geen heet water. Het water is bij voorkeur niet warmer dan 30°C.
• Kies voor geschikte bad- en doucheproducten. Vraag meer advies aan je apotheker.
• Voeg olie toe aan het badwater en spoel de huid niet af na het baden.
• Een zoutwaterbad kan heilzaam zijn. Je kunt hiervoor gewoon keukenzout of zeezout gebruiken. Ongeveer 500 gram zout op een vol ligbad is voldoende.
• Dep de huid droop in plaats van te wrijven met een handdoek.
• Smeer de huid na het wassen meteen in met een zalf of vette crème. Informeer bij je arts of apotheker welke producten geschikt zijn.

Verzorging haar en hoofdhuid

• Vraag advies aan je arts of apotheker voor een geschikte shampoo.
• Soms kan de hoofdhuid een bepaalde shampoo verdragen maar je handen niet. Draag dan plastic handschoenen bij het wassen van de haren.
• Neem je shampoo mee naar de kapper, zodat het risico op extra klachten wordt vermeden.
• Verdun de shampoo voor het wassen eventueel met water. Zo voorkom je soms dat de huid teveel uitdroogt.
• Spoel de haren goed na met water, zodat er geen shampooresten achterblijven die kunnen gaan irriteren.
• Gebruik een crèmespoeling enkel in de puntjes en de lengte van het haar.
• Gebruik stylingproducten die zo weinig mogelijk alcohol bevatten.
• Bij het scheren:
• Elektrisch scheren (droog) heeft de voorkeur op nat scheren. De kans op wondjes is dan kleiner en bovendien droogt nat scheren de huid meer uit.
• Gebruik geen aftershave met alcohol. Een eau de toilette geeft minder huidirritatie dan een aftershave.

Zonnen en zwemmen

• Een beetje zon kan een ontstekingsremmende werking hebben op de huid. Zonnen heeft echter ook risico’s zoals verbranding, huidveroudering of zelfs huidkanker.
• Bouw de blootstelling aan zonlicht geleidelijk op. De straling van een zonnebank (ultraviolette B straling) is niet hetzelfde als de straling van de zon (ultraviolette A straling). Naar de zonnebank gaan is dus geen goede voorbereiding op een zonvakantie.
• Stel kinderen niet teveel bloot aan zonlicht.
• Blijf tussen 12u en 15u uit de zon.
• Bescherm je huid met kledij. Je gezicht een hoofdhuid kun je je beschermen met een hoed.
• Bescherm je huid met een zonnemelk.
• Kies een hoge beschermingsfactor.
• Kies voor een product dat zowel tegen UV-A als UV-B licht beschermt. Vraag meer advies aan je apotheker.
• Kies een product dat geschikt is voor een gevoelige huid (minder geur- en kleurstoffen).
• Zonnemelk mag maximum één jaar bewaard worden. Daarna verliezen de producten hun werking.
• Smeer jezelf minstens een half uur voor je naar buiten gaat in.
• Bescherming kan snel verdwijnen door wrijving, zweten of contact met zand. Smeer de huid regelmatig opnieuw in.
• Gebruik watervaste zonnemelk, deze spoelen niet af in water. Na het afdrogen moet je je wel opnieuw insmeren omdat het product verdwijnt door wrijving.
• Draag een zonnebril om je ogen te beschermen.
• Gebruik een lippenbalsem voor je lippen.
• Zwemmen in een gewoon zwembad is soms moeilijk bij mensen met psoriasis. Chloor in het water kan de gevoelige huid prikkelen en uitdrogen.
• Smeer de huid vooraf in met vaseline of een neutrale zalf. Dit kan uitdroging en irritatie helpen voorkomen.
• Neem meteen na het zwemmen een douche om alle restjes chloor van de huid te verwijderen.
• Smeer de huid meteen na het douchen goed in.

Lees minder

Lees meer

Lees minder

Lees meer

Lees minder

Lees meer