Zonne-allergie is een allergische huidreactie die wordt veroorzaakt door blootstelling aan de zon of zonnebank. Vooral de UVA stralen lijken de grote boosdoener, alhoewel UVB ook niet helemaal onschuldig is. Bij zeer gevoelige personen kunnen zelfs gloeilampen een reactie uitlokken.

Zonne-allergie begint meestal tussen de 10 en 30 jaar, maar kan ook op oudere leeftijd nog ontstaan; zelfs wanneer men voordien perfect zonlicht verdroeg. Mensen met een lichte huidskleur hebben iets meer kans om allergisch te reageren.

De symptomen komen meestal 24 à 48 uur na blootstelling aan het zonlicht tot uiting, maar kan ook pas na enkele dagen nog optreden. Het gaat om een huidallergie; de klachten situeren zich m.a.w. enkel t.h.v. de huid:

• Rode, warme huid die door vochtophoping gespannen staat.
• Sterk jeukende kleine bobbeltjes kunnen ontstaan op die plaatsen waar de huid in contact geweest is met zonlicht: gelaat, nek, handruggen, onderarmen, ellebogen en onderbenen.
• Soms vormen er zich blaasjes, die later openspringen en schilferen.
• De huidreacties kunnen zich eveneens uitbreiden naar niet aan licht blootgestelde delen van de huid (bv. rug, borstkas).

De ernst van de reactie varieert van persoon tot persoon. Sommige mensen krijgen enkel klachten tijdens een zomervakantie met zeer veel zonneschijn, anderen hebben er al last van bij het minste zonnetje. Bij de meeste patiënten treden de klachten gelukkig slechts éénmaal per jaar op gedurende een relatief korte periode. Echter, in ernstige gevallen blijven reacties ontstaan na iedere blootstelling aan (zon)licht. Soms verergert de allergie in de loop van de jaren; soms treedt spontaan een verbetering op.

Ook sommige cosmetica, geneesmiddelen en planten kunnen in combinatie met zonlicht een overgevoeligheidsreactie (of fotosensibilisatie) veroorzaken. De uitslag die men krijgt is niet altijd een echte zonne-allergie. Men maakt namelijk een onderscheid tussen fototoxische huidreacties en foto-allergische reacties:

• Bij een foto-allergische reactie speelt het afweersysteem een rol en kan bijgevolg de uitslag soms ook op andere plaatsen voorkomen dan op die lichaamsdelen waar de zon aankon.
• Bij een fototoxische reactie komt het afweersysteem niet tussen beiden en gaat het louter om een interactie tussen de chemische stof (vb. zalf of cosmetica) en het zonlicht. Deze reacties kunnen dus enkel voorkomen daar waar het zonlicht aan kan en waar zich tevens de chemische stof bevindt.
• Een fototoxische reactie lijkt op een verbranding (roodheid en blaarvorming).
• Een foto-allergie heeft doorgaans meer weg van eczeem (roodheid en schilferende huid).
• Bij een fototoxische reactie genezen de letsels meestal vlot en indien het geneesmiddel niet meer wordt genomen, treden de huidletsels bij vernieuwde blootstelling aan zonlicht of UV-stralen niet opnieuw op. Mits doeltreffende bescherming tegen de zon of de UV-stralen kan het geneesmiddel zonodig opnieuw worden gebruikt.
• Bij een foto-allergie verdwijnen de huidproblemen langzaam na stoppen van het verantwoordelijke geneesmiddel, of na stoppen van de blootstelling aan de zon of de UV-stralen. Maar hierbij zal elke - zelfs minieme - blootstelling aan zonlicht of UV-stralen de huidaandoening opnieuw uitlokken of verergeren wanneer het geneesmiddel wordt ingenomen.
• In zeldzame gevallen kan zelfs het zonlicht alleen, buiten elke inname van het geneesmiddel, een opstoot uitlokken.

Lees meer

Lees minder

De meest doeltreffende oplossing tegen zonne-allergie is wellicht: blijf uit de zon. Echter, zo evident is dat uiteraard niet. Laat je lichaam daarom wennen aan het licht. Start geleidelijk aan met in de zon te komen vanaf de eerste zon in de lente. Bouw het aantal minuten dat je per dag in de zon verblijft langzaam op en vermijd vooral in het begin de zon tussen 11 en 15 uur.

Bij ernstige vormen kan een lichttherapie aangewezen zijn (PUVA), maar uiteraard is dit op initiatief van de arts.

Naast het mijden van de zon kunnen ook volgende tips soelaas brengen:

• Bescherm je huid met kleding. Draag luchtige lange broeken of rokken en T-shirts met lange mouwen, bij voorkeur in donkere kleuren.
• Als hoed kiest je best een met brede randen of een pet met een klep.
• Denk eraan dat ook onder de parasol, bij bewolkt weer en zelfs achter glas heel wat UVA stralen de huid kunnen bereiken.  
• Wanneer je je hoog in de bergen bevindt bereikt nog meer zonlicht (vooral UVB) de aarde (en dus ook je huid).
• Gebruik altijd een zonnebrandmiddel met hoge beschermingsfactor die zowel tegen UVA als tegen UVB beschermt. Kies best voor een factor 50; de hoogste factor die nog wettelijk toegestaan is.
• Vermijdt plotse blootstelling aan felle zon, iets wat wel eens gebeurd tijdens wintersportvakanties.

Lees meer

Lees minder

Vertel je apotheker zeker of je bepaalde geneesmiddelen, zalfjes of cosmetica hebt gebruikt. Ga ook eens na of je met bepaalde planten in contact bent gekomen.

• Heel wat planten (grote berenklauw, boterbloem, selderij, pastinaak, engelwortel, peterselie, dille, wijnruit, Sint-Janskruid...) bevatten stoffen die een fototoxische reactie kunnen geven. Zij kunnen ook in sommige cosmetica voorkomen. Vaak zijn de letsels streepvormig omdat het contact meestal gebeurt door tegen de plant aan te lopen.
• Koolteerderivaten worden nog steeds gebruikt als geneesmiddel tegen verschillende typen huidziekten. Ook sommige shampoos kunnen teer bevatten.
• Heel wat hulpstoffen (o.a. geur- en kleurstoffen, bewaarmiddelen) kunnen verantwoordelijk zijn voor de allergie. Het is in dat geval vaak niet makkelijk om te achterhalen wat juist de allergie uitlokte. Een dermatoloog kan door huidtesten dit doorgaans wel achterhalen.
• Verschillende antibiotica kunnen een fototoxische reactie uitlokken (o.a. tetracyclines, chinolonen).
• Kalmerende middelen (chloorpromazine, promethazine) geven soms zonne-allergie, gelukkig worden ze niet zo heel veel meer gebruikt.
• Sommige middelen tegen hoge bloeddruk (nl. diuretica of plaspillen), cholesterolverlagende middelen (fibraten) en  sommige oudere producten die gebruikt worden bij hartritmestoornissen zijn eveneens fototoxisch.
• Ook volgende geneesmiddelen geven wel eens problemen: sulfamiden (tegen suikerziekte), orale anticonceptie (de pil), retinioïden (o.a. gebruikt bij acne) en ontstekingsremmers als ibuprofen, meloxicam, piroxicam, tenoxicam, ketoprofen, etofenamaat.

Lees meer

Lees minder

In principe verdwijnen de symptomen, wanneer je uit de zon blijft, na 7 à 10 dagen spontaan. Maar het is uiteraard niet leuk zolang met jeukende uitslag te blijven rondlopen. Om de jeuk te verhelpen kan de apotheker je eventueel een middel tegen allergie meegeven.

• Als de uitslag slechts zeer lokaal voorkomt op een klein oppervlak kan je eventueel kiezen voor een zalf of crème op basis van een anti-allergisch middel (meestal difenhydramine) of op basis van hydrocortisone. De apotheker zal je zeker wat raad kunnen geven hierover.
• Wanneer de uitslag meer verspreid optreedt is het aangewezen tabletten op basis van een antihistaminicum in te nemen. Voorbeelden van een antihistaminicum zijn cetirizine, difenhydramine, dimetindeen en loratadine.

Wanneer de allergiesymptomen zeer erg zijn of toenemen ga je best langs bij de arts.

Lees meer

Lees minder

Bij uitgebreide letsels kan de arts je corticosteroïden in pilvorm voorschrijven. Eventueel kan de arts ook besluiten tot een éénmalige inspuiting met corticosteroïden voor een zonnevakantie.

Bij sommige patiënten wordt zonne-allergie preventief behandeld met hydroxychloroquine, een middel dat ook gebruikt wordt voor de behandeling van malaria. De aanbevolen dosis bedraagt 400 à 600 mg per dag, te beginnen 7 dagen vóór de blootstelling aan de zon. Deze behandeling dient gedurende de eerste 15 dagen van de blootstelling te worden voortgezet.

 In sommige gevallen zal de arts opteren voor lichttherapie (PUVA).

Lees meer

Lees minder

10 tips van de Vlaamse Kankerliga:

1. Ken je huidtype en houd er rekening mee.
   Vooral mensen met huidtype 1, maar ook met huidtype 2, moeten extra voorzichtig zijn.
   
   

   Huidtype 1:Zeer lichte huid, sproeten, rossig of lichtblond haar, lichte ogen Verbrandt zeer snel, wordt altijd rood, bruint nooit

   Huidtype 2: Lichte huid, goudblond haar, lichte ogen Verbrandt snel, wordt altijd rood, bruint soms licht

   Huidtype 3: Lichtgetinte huid, donkerblond of bruin haar, vaak donkere ogen Verbrandt zeer zelden, wordt soms rood, bruint gemakkelijk

   Huidtype 4: Getinte huid, donker haar, donkere ogen Verbrandt bijna nooit, wordt niet rood, bruint zeer goed

   Huidtype 5: Donkere huid, donker tot zwart haar, donkere ogen Verbrandt zelden, bruint zeer goed

   Huidtype 6: Zeer donkere huid, zwart haar, donkere ogen Verbrandt bijna nooit, huid wordt donkerder

2. Gebruik steeds een goede zonnecrème met een hoge beschermingsfactor. Smeer je in, ten minste 15 à 30 minuten voor je naar buiten gaat. Ga zorgvuldig te werk zodat je geen lichaamsdelen vergeet. Eén keertje smeren voor de hele dag volstaat uiteraard niet, smeer om de twee uur. Het is ook belangrijk dat je de zonnecrème voldoende dik smeert.
3. Vermijd intensieve blootstelling aan de zon, vooral tussen 11 en 15 uur, want de UV-straling is dan het grootst.
4. Raadpleeg het weerbericht om de voorspelde UV-index te kennen en hou er rekening mee.
5. Draag beschermende kleding.
6. Zonneproducten zijn geen garantie dat de zon geen schade kan aanrichten. Als je lange tijd in de zon blijft, kun je toch nog verbranden. Er bestaat een duidelijk verband tussen het aantal keer dat iemand verbrandt in de zon en melanomen.
7. Lig niet te 'bakken' in de zon maar beweeg liever. Ga wandelen, fietsen...; zo verandert de invalshoek van de zon op de huid voortdurend en is de kans op verbranding drie keer kleiner. Insmeren blijft zeker noodzakelijk.
8. Draag een goede zonnebril: noch donkere glazen, noch een hoge prijs zijn een garantie voor een goede bescherming. Een goede bril vermeldt dat hij conform is met de EU-normen: hij heeft glazen die 60 tot 90% van de stralen wegfilteren. De glazen moeten ook voldoende groot zijn om de ogen te beschermen tegen zowel de rechtstreekse straling als de onrechtstreekse (stralen die langs boven, langs onder of langs opzij de ogen bereiken).
9. Bescherm je ook tijdens de wintervakantie in de bergen. Sneeuw- en ijsvlaktes weerkaatsen de UV-stralen waardoor je sneller kan verbranden. In hoger gelegen streken is de UV-straling minder gefilterd door de atmosfeer. Gebruik best een hoge beschermingsfactor. Vergeet de lippenzalf met UV-filter en de zonnebril niet.
10. UV-stralen worden niet door water tegengehouden, dus kun je ook verbranden in het water. Gebruik waterproof zonnecrème als je gaat zwemmen. Een natte huid is gevoeliger, droog je huid dus steeds goed af na een zwembeurt en smeer je opnieuw in.

Zonnebank

Vermijd zoveel mogelijk het gebruik van de zonnebank. Het verhoogt het risico op huidkanker, waaronder ook melanomen. Sinds 1 augustus 2008 werd de wetgeving op de zonnebanken in ons land verstrengd. Jongeren onder de 18 en mensen met huidtype 1 mogen geen toegang meer krijgen tot de zonnebank. De onthaalverantwoordelijke van de zonnebank is ook verplicht om het huidtype van de klant te bepalen. De duur, de intensiteit en de frequentie van de zonnebankbeurten moeten aan het huidtype worden aangepast. Na de eerste zonnebankbeurt moet je minstens 48 uur wachten tot de volgende beurt. Bij de volgende beurten moet een minimuminterval van 24 uur worden gerespecteerd. Je bent ook verplicht om tijdens het zonnebanken een beschermende uv-bril te dragen.

Nuttige informatie

Op de website huidkanker.be en www.euromelanoma.org kun je heel wat nuttige informatie vinden.

Op www.veiligindezon.be kun e antwoorden vinden op vragen als:

• Hoe ontcijfer je een etiket van een zonneproduct,
• Hoe breng je een zonneproduct correct aan,
• Wat bedoelt de weerman met UV-index 9,
• Hoe bescherm je best u kinderen, enz...

Lees minder

Lees meer