In beeld

Osteoporose

Algemeen

Dit geneesmiddel bevat vitamine D.

Vitamine D of calciferol is een heel belangrijke vetoplosbare vitamine.

De term vitamine D staat voor een groep van vet oplosbare prohormonen, waarvan de twee belangrijkste vormen vitamine D2 (ergocalciferol, de plantaardige vorm) en vitamine D3 (cholecalciferol, de dierlijke vorm) zijn.

Vitamine D3 kan door de huid worden geproduceerd onder invloed van ultraviolet licht van de zon.

Dit geneesmiddel kan gebruikt worden bij:

• de preventie van  rachitis en osteomalacie bij kinderen en volwassenen;
• de preventie van  rachitis bij premature babies;
• de preventie van vitamine D deficiëntie bij kinderen en volwassenen met een gekend risico;
• de preventie van osteoporose; 
• onvoldoende aanvoer van vitamine D: obstructie van de galwegen, bejaarde personen (bedlegerig of weinig buiten komen), cirrose, gedeeltelijke of volledige verwijdering van de maag, toename van het vet in de stoelgang;
• de behandeling en/of profylaxis van in vitamine D deficiëntie: groei, zwangerschap, de periode van borstvoeding en de inname van anti-convulsiva;
• de preventie van vitamine D deficiëntie bij kinderen en volwassenen met malabsorptie;
• de behandeling van rachitis en osteomalacie bij kinderen en volwassenen;
• ziektetoestanden als gevolg van secretiestoornissen van de bijschildklieren van ongekende of chirurgische oorsprong of familiaal vooral bij vrouwen.

Een gevarieerde voeding speelt een belangrijke rol in de preventie van een tekort aan vitamine D.

 ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid): 15mcg (Man/Vrouw) wat overeenkomt met 200 Internationale Eenheden.

 Natuurlijke bronnen:

• in "vette" vis (sardienen, tonijn (360IE/100g)), levertraan (1360IE/soeplepel), eigeel, lever (kalf, rund), ...
• weinig in melk of groenten

Bijwerking

Oorzaken van te weinig vitamine D

• Onvoldoende aanmaak: Een veel voorkomende oorzaak van te weinig vitamine D is een onvoldoende eigen synthese in de huid. Dit kan liggen aan seizoensvariaties in blootstelling aan de zon, lichaamsbedekkende kleding, weinig buiten komen, verminderd vermogen tot aanmaak door ouderdom en andere eerder in dit artikel opgesomde factoren (in de paragraaf "zonlicht").
• Alcoholisme: Excessief gebruik van alcohol kan het metabolisme van vitamine D veranderen.Daarom komt vitamine D deficiëntie relatief veel voor bij alcoholisten.
• Vetabsorptiestoornissen.
• Polymorfismen: Polymorfismen voor het gen dat codeert voor de vitamine D receptor kunnen de behoefte aan vitamine D verhogen en daarmee de kans op osteoporose, borstkanker, prostaatkanker en andere aandoeningen. Door suppletie met vitamine D en/of regelmatige blootstelling aan zonlicht kan waarschijnlijk in deze verhoogde behoefte worden gezien en de negatieve gevolgen voor de gezondheid van deze polymorfismen ongedaan maken. Bij voldoende blootstelling aan zonlicht is de vitamine D productie optimaal en is de vitamine D receptor waarschijnlijk verzadigd waardoor polymorfismen van het gen dat voor deze receptor codeert geen fysiologische gevolgen hebben. Bij een suboptimale vitamine D status, kunnen polymorfismen van dit gen waarschijnlijk wel nadelige gevolgen hebben en kan suppletie met vitamine D deze gevolgen tegengaan.
• Zwangerschap:

Voorzorgen!

Vitamine D (calciferol)

Bij patiënten met :

• hypercalciëmie (teveel calcium in het bloed)
• renale osteodystrofie met hyperfosfatemie (complicatie van nierfalen met te hoge fosfaatspiegels in het bloed)

Zwangerschap/Borstvoeding :

• geen problemen werden vastgesteld met normale dosissen (400 IE/dag) gedurende de zwangerschap en de lactatieperiode ; moedermelk is arm aan vitamine D :
  • een eventuele hypercalciëmie bij de moeder uit zich bij de foetus door de opheffing van de schildklierwerking met hypocalciëmie, tetanie en shock als gevolg,
  • het gebruik van hogere dosissen tijdens de borstvoeding door de moeder kunnen hypercalciëmie veroorzaken bij de zuigeling.

Mogelijke interacties met :

Medicamenten :

• anticonvulsiva (fenobarbital, fenytoïne, ...) : kunnen het metabolisme van vitamine D versnellen
• glucocorticoïden : kunnen het metabolisme van vitamine D wijzigen
• corticosteroïden : vitamine D kan de door corticosteroïden geïnduceerde osteoporose remmen (NMCDatabase)
• digitalis : verhoogde kans op hypercalciëmie door hypervitaminose D bij gedigitaliseerde patiënten, waardoor verhoogde toxische effecten van digitalis
• colestyramine, colestipol : kunnen de intestinale absorptie van vit D verminderen
• paraffine-olie : kan de intestinale absorptie van vit D verminderen... ; het beperkt ook de opname van de andere vetoplosbare vitaminen A en E
• sucralfaat : kan de intestinale absorptie van vit D verminderen
• thiazide diuretica : kunnen het risico op hypercalciëmie verhogen
• vitamine D-analogen : verhoogd risico op toxiciteit met vit D supplementen

 Nutriënten :

• calcium : kan het risico op hypercalciëmie verhogen

Te verwachten neveneffecten : 

• met hogere dosissen treedt bij kinderen groeivertraging en hyperactiviteit op. Enkel bij rachitis en osteomalacie zijn hogere dosissen vereist.
• zelden treedt hypervitaminose D op : deze veroorzaakt een verstoring van het calciummetabolisme met zwakte, vermoeidheid, hoofdpijn, misselijkheid, braken, diarree, polyurie, calciurie, polydypsie, nocturie, proteïnurie, hevige dorst, anorexie, vertigo, ... ; door langdurige hypercalciëmie kan zich calciumafzetting voordoen t.h.v. de zachte weefsels zoals de nieren, waar zij een nefrolithiasis en de calcificatie van de nefronen veroorzaakt, maar ook t.h.v. de bloedvaten, het hart, de longen en de huid.